Laere, Raf Van - Loden zegels & verzegelingen, eerste hulp bij identificatie

Met voorbeelden uit België, Nederland, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Polen en Spanje (15de-18de eeuw).

 Raf Van Laere studeerde geschiedenis en Oosterse taalkunde te Gent en te Parijs. In Gent ordende hij de verzameling middeleeuwse en moderne munten van de universiteit.

Middeleeuwse en post-middeleeuwse loden zegels en verzegelingen

Naar aanleiding van de publicatie van zijn studie Loden zegels & verzegelingen. Eerste hulp bij identificatie (Wijer & Voorburg 2019), geeft de spreker een rijk geïllustreerd overzicht van de verschillende types loden zegels die vanaf de middeleeuwen in onze streken gebruikt werden. Hij verwijst daarbij naar de Romeinse en Byzantijnse oorsprong van de bullen en andere zegels die met behulp van een touwtje aan documenten of voorwerpen bevestigd werden. Hij legt daarbij de klemtoon op de technische beschrijving en onderscheidt verschillende types. Tweepuntzegels zijn voorzien van een diagonaal kanaal bestemd voor een touwtje waarmee het zegel bevestigd wordt. Dit type kan echter relatief makkelijk losgemaakt en opnieuw gebruikt worden. In de loop der tijd worden allerlei beveiligingsmechanismen ontwikkeld om dergelijke afhangende zegels beter te bevestigen. Een van die nieuwe types - het driepuntzegel - ontstaat tijdens de 18de eeuw en wordt tijdens de 19de en de 20ste eeuw internationaal het meest gebruikte soort loden zegel. Tweepuntzegels mogen niet verward worden met pijpzegels die in textiel geweven worden en die typisch zijn voor de Lage Landen. De oudste exemplaren dateren van de 14de eeuw. Vanaf het begin van de 17de eeuw raken ze echter in onbruik. Pijpzegels zijn goede indicatoren voor de invloed van wevers uit de Lage Landen in bijv. Engeland en Duitsland. Scharnierzegels worden vaak ook lakenloden genoemd hoewel ze ook voor andere stoffen dan wollen lakens gebruikt werden en zelfs voor andere producten dan textiel. Hun oorsprong is onduidelijk. Wellicht zijn ze nog voor de 13de eeuw in onze streken ontstaan. Scharnierzegels bestaan uit twee loden schijfjes die aan elkaar bevestigd zijn door midden van een scharnier. Aan de binnenzijde van een schijfjes bevindt zich een pin - vandaar dat soms ook de naam pinlood gebruikt wordt - die bij het zegelen door een corresponderend gat in het andere schijf gestoken wordt. In de loop der tijd worden verschillende bijkomende beveiligingsmechanismen ontwikkeld zoals een gespleten pin, dubbele pin, dubbele gespleten pin en viervoudige pin. De spreker besteedt ook aandacht aan de Engelse zegels die zowel formeel als functioneel een heel andere ontwikkeling doormaken. Hij signaleert het bestaan van enkele types die gedurende korte tijd alleen in bepaalde steden zoals Valenciennes gebruikt werden of voor bepaalde producten zoals ijzerdraad uit Scandinavië en Noord-Duitsland of theriak uit Venetië. Tot slot pleit hij voor een grondige technische beschrijving van zegels om vooringenomenheid over de functie van loden zegels te vermijden. Deze is immers niet beperkt tot kwaliteitsgarantie van laken of textiel maar verschilt van plaats tot plaats en van periode tot periode waarbij kwaliteitsgarantie slechts een aspect is en bewijs dat aan fiscale verplichtingen voldaan is minstens even belangrijk is.

Weight: 4.990 kg. (packaging included)